Camino

Het nieuwe boek van Christine de Vries, Innerlijk Pelgrimeren, is vanmorgen met mij mee naar huis gereisd. De schrijfoefeningen in het schrijfcafé hadden als thema 'Pelgrimeren'. Ineens besef ik: het hele leven is één grote pelgrimage. Het gaat er niet om of je nu wel of niet een lange reis te voet aflegt.

D. loopt momenteel een deel van de Portugese Camino en ik kijk mee over haar schouder heen. Door haar regelmatig geplaatste tweets met lokatievermeldingen en haar blogpostjes, zie ik waar zij zich bevindt en is het net of ik ook meereis. Tussen de woorden door, in mijn eigen hoofd, zie ik wat zij ziet, hoor ik wat zij hoort, ruik ik wat zij ruikt, voel ik wat zij voelt. Terwijl zij haar dagelijkse kilometers loopt en alleen is met haar gedachten, schrijf ik mijn eigen kilometers aan mijn werktafel in mijn dagboek.

De afgelopen dagen heb ik heel wat kilometers afgelegd. Schrijvend in mijn dagboek, maar ook fysiek. Gisteren reisde ik via Alkmaar, Afsluitdijk, naar het dorp in Friesland waar Tante Bontje begraven zou worden. De zon liet het afweten; de temperatuur was gelukkig redelijk aangenaam.

Het afscheid vond plaats in de kleine kerk. Afgeladen was het. Veel mensen kwamen de laatste eer bewijzen. Hoewel 'laatste', in onze herinnering blijft zij een grote rol spelen, al is er het 'bewust-zijn' dat mede door haar, al onze contacten zijn ontstaan. Zonder haar was het allemaal heel anders geweest. Gelukkig voor ons allemaal, was ze er wel en is zij er nog steeds. Zij leeft door in haar kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. En in mijn herinnering.

De lange stoet liep achter de kist aan door haar dorp. Bij de begraafplaats aangekomen, waren we getuige van een mooi moment. De mist die over de zeedijk het land binnensloop, krinkelde om de kerktoren heen. De windhaan op de toren was de ontmoetingsplaats voor grote zwarte vogels. Kraaien? Roeken? Kauwen? Enkele van hen, vlogen om de toren heen. Zo had ik de kerktoren nog nooit gezien. Zo vaak als dat wij daar op bezoek waren, heb ik het niet eerder zo mystiek ervaren.

Wij liepen om de kerk heen, naar de ingang aan de andere kant van de kleine begraafplaats. De vogels begroetten ons. Later die dag, op weg naar huis, net voordat de avond inviel, brak de zon door. Precies zo als op de dag, ruim 15 jaar geleden, dat haar man werd begraven.